Thời tiết chuyển mùa, nhất là khi trời lạnh là điều kiện thuận lợi cho các bệnh xương khớp xuất hiện, đặc biệt là ở người cao tuổi. Thời tiết lạnh thì hầu hết các khớp đã và đang bị bệnh đều đau nhức, tê, mỏi, khó chịu nhưng khớp gối, các khớp ngón tay, ngón chân thể hiện rõ nhất.
Nguyên nhân gây đau nhức khớp ở NCT
Thông thường, NCT bị đau nhức khớp là do khớp bị viêm mà họ không để ý hoặc biết nhưng chủ quan, xem thường, vì vậy không biết để chăm sóc khớp. Viêm khớp là hiện tượng đau nhức khủng khiếp ở các khớp, sưng nề, bầm, đi lại, cử động hoặc mỗi khi đụng vào rất đau. Các triệu chứng này thường xuất hiện và có thể đưa đến thoái hóa khớp. Hơn nữa, những người bị đau nhức khớp thường ngày đã bị các bệnh về khớp mạn tính (thoái hóa cột sống, thoái hóa sụn khớp, thoát vị đĩa đệm, viêm dây chằng, lao cột sống hoặc ung thư cột sống) hoặc đã, đang bị viêm khớp. Vì vậy, mỗi khi thời tiết thay đổi, gió mùa, áp thấp nhiệt đới bất thường, nhất là lạnh thì NCT có cảm giác khó chịu ở các khớp xương nhiều hơn. Nguyên nhân đau nhức khớp vào mùa lạnh là do không khí lạnh thâm nhập vào cơ thể qua đường da bởi các lỗ chân lông làm cho mạch máu tại các vùng da đó co lại, máu đến các khớp xương bị hạn chế hoặc rất ít nên thiếu máu nuôi dưỡng khớp, các màng hoạt dịch và sụn khớp bị kích thích, gây nên đau nhức. Ngoài ra, ở những NCT bị loãng xương cũng gây nên đau nhức xương khớp hoặc ở người thừa cân, béo phì cũng tác động xấu đến các khớp chịu lực. Các hiện tượng đó nếu không được khắc phục thì sẽ dần dần dẫn đến thoái hóa khớp, nhất là khớp chịu lực nhiều như khớp cột sống thắt lưng, khớp gối, khớp cổ chân. Đau nhức khớp chủ yếu do các màng hoạt dịch và sụn khớp thiếu máu đến nuôi dưỡng, bị kích thích cho nên các triệu chứng của các bệnh khớp càng ngày càng biểu hiện rõ ràng hơn.
Thông thường, khi vào mùa lạnh, NCT thường có cảm giác khó chịu, đau nhức, tê buốt ở các khớp xương, dai dẳng ám ảnh, “hành hạ” nhất là về đêm. Ở những NCT hoàn cảnh kinh tế khó khăn, thiếu quần áo ấm, thiếu chăn, nhà ở không kín gió thì bệnh đau nhức xương khớp càng hành hạ nhiều hơn, khổ cực hơn. Do cảm giác chân, tay tê buốt, đau nhức lưng, đầu gối, bàn tay, ngón tay khiến cho NCT gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống và luôn cảm thấy buồn phiền. Một số trường hợp đau dây thần kinh liên sườn do thoái hóa cột sống lưng làm nhầm tưởng là bệnh về tim mạch hoặc bệnh phổi nên càng hoang mang lo lắng. Điều đáng nói là càng bị đau, nhức xương, khớp thì người bệnh càng sợ cử động dẫn đến các khớp trở nên tê cứng, khó cử động và càng ngày bệnh càng nặng thêm. Thêm vào đó, nếu không phát hiện sớm để điều trị và dự phòng thì hậu quả khó lường trước.
Phòng và chữa thế nào?
Khi bị đau nhức khớp, NCT nên đi khám bệnh, tốt nhất là khám chuyên khoa khớp để xác định nguyên nhân (tổn thương thực thể, thoái hóa khớp hay chỉ là do viêm khớp phản ứng) và có chỉ định điều trị sớm.
Về phòng bệnh, dù có bệnh lý khớp từ trước hay không, trong mùa lạnh, NCT cũng cần giữ ấm cơ thể mình, trong đó đặc biệt lưu ý các khớp. Khi có dấu hiệu nhức khớp, tê, mỏi xảy ra (nhất là khi ngủ dậy) ở vị trí nào thì hãy làm nóng vùng xung quanh vị trí đó bằng cách thoa dầu. Mục đích là làm nóng vùng xung quanh đó để cho các mạch máu giãn ra, vận chuyển máu được dễ dàng để nuôi các khớp. Tốt nhất cần mặc đủ ấm, cổ quàng khăn ấm, tay đi găng, chân đi tất. Về chế độ dinh dưỡng, cần có chế độ hợp lý để duy trì cân nặng ở mức độ vừa phải, tránh béo phì, thừa cân và đầy đủ các vi chất cần thiết. Hàng ngày, nên vận động nhẹ nhàng các khớp gối, cổ chân, bàn tay, ngón tay theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa khớp. Cần bổ sung canxi và vitamin D theo đơn của bác sĩ khám bệnh.
ThS. Mai Hương
