Cũng như các khớp chịu tải khác, khớp háng cũng có nguy cơ bị “hao mòn” do quá trình thoái hóa. Thoái hóa khớp là bệnh phổ biến nhất của khớp háng. Hậu quả của trình thoái hóa khớp háng là lớp sụn nhẵn bóng bao bọc đầu chỏm xương đùi và mặt trong của ổ cối bị mòn dần, đến lúc mất hết lớp sụn, bệnh nhân đau, đi lại rất khó khăn.
Theo thống kê, tại Mỹ, hàng năm có khoảng 10 triệu người mắc bệnh thoái hóa khớp háng.
Thoái hóa khớp háng dễ xẩy ra hơn ở những người có tiền sử gia đình đã có người bị thoái hóa khớp háng.
Nguy cơ thoái hóa khớp háng sẽ cao hơn ở người bắt đầu có tuổi, người béo phì, người nghiện rượu, thuốc lá hoặc người đã từng bị chấn thương vùng khớp háng trước đó.
Tuy nhiên bệnh thoái hóa khớp háng cũng có thể xẩy ra ở bệnh nhân không hề có yếu tố nguy có nào.
Biểu hiện lâm sàng của thoái hóa khớp háng
Dấu hiệu đầu tiên người bệnh cảm thấy có thể là một chút khó chịu ở khớp háng, mông, đùi… vận động háng khó khăn. Sau đó là đau khi vận động, hết đau khi nghỉ ngơi.
Nếu bệnh nhân không điều trị gì, tình trạng đau, cứng háng ngày càng tăng, cho đến khi tình trạng trầm trọng hơn, bệnh nhân không thể đi lại, lúc đó chỏm khớp đã biến dạng, các gai xương bám đầy khớp, khớp mất vận động.
Khi sụn khớp đã mòn hoàn toàn, các phần xương chà xát trực tiếp với nhau, điều này làm cho bệnh nhân rất đau đớn khi di chuyển. Bệnh nhân có thể mất khả năng xoay người, gấp hoặc dạng háng. Để kiểm soát cơn đau, bệnh nhân thường phải đi khập khiễng hoặc dùng nạng trợ đỡ. Cơ vùng đùi bên đau sẽ teo nhỏ dần.
Chẩn đoán
Bệnh nhân phải được khám để đánh giá sự tiến triển của các triệu chứng lâm sàng, kiểm tra biên độ khớp háng thể hiện qua các động tác gấp, duỗi, dạng háng.
Chụp Xquang thường qui khớp háng hai bên để đánh giá mức độ hẹp khe khớp, sự biến dạng của chỏm xương đùi, mức độ hình thành các gai xương cạnh khớp.
Hình ảnh thoái hóa khớp gối (bên phải) trên phim Xquang
Hướng điều trị
Xu hướng ngày càng nặng lên của thoái hóa khớp không thể làm đảo ngược được. Điều trị nội khoa sớm có thể giúp bệnh nhân giảm được đau, cải thiện được triệu chứng lâm sàng và làm chậm lại sự tiến triển của bệnh. Điều trị bằng phẫu thuật khi tình trạng bệnh đã nặng lên.
Nội khoa:
• Tạo điều kiện để khớp háng được nghỉ ngơi (giảm cân, hạn chế đi bộ…)
• Tập vật lý trị liệu theo liệu trình, tập các môn thể thao nhẹ nhàng như tập aerobic dưới nước, đi xe đạp…
• Sử dung thuốc giảm đau chống viêm không steroids
• Ngủ đủ giấc
• Khi đau nhiều, nên sử dụng một cây gậy trợ đỡ.
Phẫu thuật:
Điều trị bằng phẫu thuật khi tình trạng thoái hóa khớp háng đã ở giai đoạn nặng, bệnh nhân đau cả khi nghỉ ngơi, vào ban đêm, hoặc trên phim Xquang chỏm xương đùi đã biến dạng.
Thay khớp háng là phẫu thuật phổ biến nhất, giúp người bệnh nhanh hết đau, sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt gần như bình thường.
Tập phục hồi chức năng sau thay khớp háng đóng vai trò quan trọng, giúp bệnh nhân sớm lấy lại biên độ khớp, sớm phục hồi tình trạng teo cơ hoặc tránh teo cơ.
Thạc sĩ Dương Đình Toàn
Bệnh nhân tiêu biểu Bs Toàn mổ:
Bn Trần Văn H, 55t, Thóa hóa khớp háng phải
BN Nguyên Văn Y, 49t, thoái hóa khớp háng 2 bên
