I. Định nghĩa
– Khi xương gãy, tại ổ gãy, xương chậm liền hơn so với bình thường thì gọi là chậm liền xương.
– Khi xương gãy, đã quá 2 lần thời gian liền xương bình thường mà tại ỗ gãy vẫn không có biểu hiện liền xương thì gọi là khớp giả. Thông thường, với xương nhỏ > 3 tháng, xương lớn > 6 tháng.
II. Phân loại khớp giả
1.Theo tổ chức học: có 3 loại:
1.1.Khớp giả chặt( khớp giả xơ sợi).
1.2.Khớp giả thực thụ/khớp giả điển hình.
1.3.Khớp giả mất đoạn xương.
2.Theo tình trạng nhiễm khuẩn:
2.1.Khớp giả vô khuẩn.
2.2.Khớp giả nhiễm khuẩn.
3.Theo tình trạng phần mềm:
3.1.Có phần mềm tốt.
3.2.Có phần mềm xấu: sẹo dính xương, viêm léot da, mất cơ.
4.Theo tình trạng nuôi dưỡng đầu xương:
4.1.Khớp giả vô mạch (khớp giả teo đét).
4.2.Khớp giả giàu mạch nuôi (khớp giả phì đại).
5.Theo di lệch của đầu xương:
5.1.Khớp giả thẳng trục.
5.2.Khớp giả lệch trục.
III.Nguyên nhân:
1.Toàn thân:
1.1.Bệnh mạn tính: Đái tháo đường, giang mai, lao, bại liệt, Tabes, còi xương, loãng xương…
1.2.Tuổi: càng nhiều tuổi khả năng liền xương càng chậm.
1.3.Dinh dưỡng kém, khó liền xương
2.Tai chổ:
2.1.Do sai sót trong điều trị:
– Bó bột chưa đủ thời gian, lỏng bột không có tác dụng cố định, bất động không liên tục, thay bột nhiều lần.
– Kéo liên tục quá mạnh.
– Kết xương không thích hợp.
– Các phương tiện kết xương bị ôxi hoá gây phản ứng tiêu xương.
– Gãy xương phức tạp có mảnh rời,lấy bỏ mảnh xương quá nhiều.
– Vô khuẫn không tốt.
2.2.Gãy xương ở vị trí xương được nuôi dưỡng kém: cổ xương đùi, đầu dưới xương chày, xương sên, xương thuyền…
2.4.Gãy nhiều xương cùng lúc.
2.5.Các nguyên nhân cơ học.
IV.Chẩn đoán:
1.Chậm liền xương:
– Đến thời gian liền xương mà vẫn còn các dấu hiệu sau:
+Sưng nề tại ỗ gãy.
+Còn đau chói tại ổ gãy.
+Cử động bất thường.
Xquang: Còn khe sáng giữa 2 đầu gãy.
2.Khớp giả:
– Quá hai lần thời gian liền xương:
– Hết cơ năng.
– Hết chói.
– Cữ động bất thường vẫn còn.
– Xquang: 2 đầu gãy vẫn còn giản cách, các đầu gãy xơ hoá.
V. Hướng điều trị
– Với khớp giả: Có chỉ định phẫu thuật.
+Khớp giả vô khuẩn: kết hợp xương, ghép xương (tự thân, đồng loại, nhân tạo); Kết hợp xương, nghép Tế bào gốc tự thân
+Khớp giả nhiễm khuẩn: Nạo viêm, lấy xương chết, cố định xương bằng khung cố định ngoài hoặc bó bột
– Với chậm liền: Rút chốt một đầu nếu kết hợp xương bằng đinh có chốt hai đầu, đi lại có tỳ, bổ sung calxi, vitamin D, nâng cao thể trạng, đủ dinh dưỡng, theo dõi.
BSKC2 Phùng Ngọc Hòa
